Ten podręcznik jest przeznaczony dla programu MuseScore w wersji 0.9.2 i późniejszych. Jeśli chciałbyś w jakiś sposób poprawić go napisz na MuseScore documentation forum i zapisz się, aby pomagać w jego rozwoju.
Rozdział ten pomoże Ci zainstalować i uruchomić MuseScore po raz pierwszy. Pokaże również w jaki sposób utworzyć nową partyturę.
Instalator dla Windows znajdziesz na stronie internetowej MuseScore Pobierz. Kliknij na link, aby rozpocząć pobieranie. Twoja przeglądarka internetowa spyta o potwierdzenie pobierania. Kliknij "Zapisz plik".
Gdy pobieranie się zakończy kliknij dwukrotnie na plik, aby rozpocząć instalację. Windows może otworzyć okno bezpieczeństwa z prośbą o potwierdzenie. Kliknij "Uruchom", aby kontynuować.
Instalator zaproponuje najpierw zamknięcie wszystkich innych programów. Po zamknięciu innych programów kliknij "Next", aby kontynuować.
Kreator instalacji wyświetla warunki licencji wolnego oprogramowania, który możesz przejrzeć. Kliknij na "I Agree", aby kontynuować.
Następnie potwierdza miejsce instalacji MuseScore. Jeśli instalujesz nowszą wersję MuseScore, ale nadal chcesz korzystać ze starszej to powinieneś zmienić katalog. W przeciwnym przypadku kliknij "Next", aby kontynuować.
Następnie instalator potwierdza nazwę katalogu "MuseScore" jaka ma się pojawić na liście programów w menu Start w Windows. Kliknij "Install", aby kontynuować.
Zostaw kreator na kilka minut, aby zainstalował niezbędne pliki i dokonał konfiguracji. Po skończeniu kliknij "Finish", aby wyjść z instalatora. Jeśli chcesz możesz teraz usunąć pobrany plik instalatora.
Aby uruchomić MuseScore wybierz Start → Wszystkie Programy → MuseScore 0.9 → MuseScore.
Po kilku sekundach MuseScore otworzy partyturę demonstracyjną. Swobodnie poeksperymentuj z nią i zapoznaj się z programem. Następnie będziesz pewnie chciał stworzyć nową partyturę - Utwórz nową partyturę
Ten przewodnik jest napisany przede wszystkim z myślą o użytkownikach środowiska KDE, używanego na linuksowych systemach tj. SUSE, czy Kubuntu, ze wskazówkami w nawiasach (...) dla użytkowników środowiska GNOME używanego w systemach linuksowych tj. Ubuntu, czy Fedora.
Źródła projektu dostępne są na http://www.musescore.org/pl/pobierz , ale napewno znajdziesz pakiet plików wykonywalnych w repozytorium swojej dystrybucji.
W Ubuntu, MuseScore jest zlokalizowany w repozytorium "universe". Musi być ono włączone, jeśli chcesz zainstalować MuseScore.
Aby słyszeć dźwięk musisz wybrać między ALSA, a serwerem dźwięku JACK. Od poszczególnych systemów zależeć będzie, który znich będzie działał lepiej.
Aby zainstalowąć MuseScore postępuj wg. tych kroków:
Otwórz "JACK Audio Connection Kit" i wybierz Setup.
Aby ustawić MuseScore postępuj wg. tych kroków:
sudo modprobe snd-seq sudo su -c 'echo snd-seq >> /etc/modules'
su rpm --import http://prereleases.musescore.org/linux/Fedora/RPM-GPG-KEY-Seve
su yum localinstall musescore-0.9.4-1.fc10.i386.rpm
su yum localinstall musescore-0.9.4-1.fc10.x86_64.rpm
Jeśli masz problemy z dźwiękiem, zobacz Fedora 11 i dźwięk.
Plik Mac dmg znajdziesz na stronie internetowej Pobierz MuseScore. Kliknij na link, aby rozpocząć pobieranie. Po zakończeniu pobierania, plik dmg zostanie automatycznie podmontowany na twoim pulpicie, jako "MuseScore-0.9.5" i pojawi się instalator.
Przeciągnij ikonę MuseScore i upuść ją na ikonę folderu Applications. Jeśli nie jesteś administratorem, MacOSX zapyta cię o hasło.
Możesz teraz włączyć MuseScore z Aplikacji lub SpotLighta.
Po prostu usuń MuseScore z folderu Applications.
Z głównego menu wybierz Plik → Nowy.... To otwiera kreatora nowej partytury.
Wprowadź tytuł, kompozytora i inne informacje, tak jak to widać powyżej. Zwróć uwagę na dwie możliwości na dole:
Opcja pierwsza oferuje listę przygotowanych partytur na następnym ekranie. Druga daje ci pełny wybór instrumentów na następnym ekranie. Szablony są opisane szczegółowo poniżej, a na razie wybierz "Utwórz nową partyturę od początku."
Kliknij "Dalej", aby kontynuować.
Okno z instrumentami jest podzielone na dwie kolumny. Pierwsza zawiera instrumenty lub głosy do wyboru. Druga jest początkowo pusta, lecz wkrótce zawierać będzie listę instrumentów twojej nowej partytury.
Lista instrumentów w pierwszej kolumnie jest uporządkowana wg grup. Aby zobaczyć instrumenty danej grupy kliknij dwukrotnie na jej nazwie. Wybierz instrument i kliknij "Dodaj". Wybrany instrument pojawia się teraz w drugiej kolumnie. Możesz dodać więcej instrumentów lub głosów.
Kolejność instrumentów w drugiej kolumnie wyznacza kolejność ich występowania w partyturze. Aby zmnienić kolejność kliknij na nazwie instrumentu i użyj przycisków "W górę" lub "Na dół". Po skończeniu kliknij "Dalej"
Jeśli używasz najnowszej wersji MuseScore kreator spyta cię o tonację. Wybierz ją i kliknij "Dalej", aby kontynuować.
Jeśli używasz wersji 0.9.2, lub wcześniejszej kreator nie będzie pytał cię o to jaka jest Tonacja, więc możesz zignorować ten krok.
Ustaw właściwe metrum. Jeśli twój utwór zaczyna się przedtaktem to zaznacz "Przedtakt" i ustal jego metrum, aby wyznaczyć rzeczywistą długość pierwszego, niepełnego taktu.
Jeśli wiesz ile taktów potrzebujesz możesz ustalić to tutaj. W przeciwnym wypadku możesz dodać lub usunąć takty później.
Kliknij "Zakończ", aby utworzyć nową partyturę.
Możesz zmienić dowolne ustawienie nowej partytury już po zakończeniu działania kreatora.
Zobacz także: Tonacja, Metrum, Klucz.
Pierwszy ekran kreatora nowej partytury posiada opcję "Utwórz nową partyturę z szablonu" (zobacz szczegóły Tytuł kompozytor i inne informacje powyżej). Aby stworzyć partyturę używając tej metody wybierz opcję szablonu i kliknij "Dalej", aby kontynuować.
Następny ekran pokazuje listę szablonów. Wybierz jeden z nich i kliknij "Dalej". Kontynuuj i zakończ kreatora tak jak zwykle.
Pliki z szablonami są normalnymi plikami MuseScore, przechowywanymi w katalogu szablonów. Możesz stworzyć własne szablony zapisując plik MuseScore do tego katalogu. W Windows jest on z reguły zlokalizowany w C:\Program Files\MuseScore 0.9\templates. W Linuksie szukaj w /usr/share/mscore-xxx, jeśli instalowałeś program przy użyciu menedżera pakietów. Jeśli skompilowałeś mscore w Linuksie samodzielnie, wtedy szukaj w /usr/local/share/mscore-xxx.
Na Macu szukaj w /Applications/MuseScore.app/Contents/Resources/templates
Poprzedni rozdział "Na początek" przeprowadził cię prze proces instalacji, a także dostarczył wskazówek jak utworzyć nową partyturę. Rozdział "Podstawy" daje przegląd ogólnych metod pracy z partyturą.
Nuty wpisuje się w Trybie wpisywania nut. Najpierw wybierz nutę, lub pauzę jako początkowy punkt dla wprowadzenia nut. Wpisując nuty zawsze zastępujesz istniejącą pauzę, lub nutę. W ten sposób całkowita długość taktu nie ulega zmianie.
Po włączeniu Trybu wpisywania nut powinieneś/aś wybrać długość nuty, którą chcesz wpisać zaznaczając wartość rytmiczną na palecie z nutami, lub wciskając odpowiedni skrót klawiszowy
W wersji 0.9.4 i późniejszych skróty klawiszowe dla poszczególnych wartości rytmicznych nut są następujące:
W wersji 0.9.3 i wcześniejszych skróty klawiszowe dla wartości rytmicznych nut składają się z dwóch klawiszy:
Nuty wprowadza się przy pomocy klawiszy: C D E F G A B C
Uwaga: Zwróć uwagę, że aby uzyskać nutę h należy zgodnie z angielskim nazewnictwem wcisnąć klawisz B (angielskie B=polskie h, angielskie Bb=polskie b). Możemy to zmienić w programie przez Edycja → Właściwości... → Skróty, gdzie ustalimy odpowiedni skrót klawiszow.W tym celu odnajdujemy na liście "Akcja": wstaw nutę b, a w rzędzie "Skrót" zamieniamy z B na H i gotowe!
Spacja tworzy pauzę: C D Spacja E
Nuty dodajemy do akordu przytrzymująć Shift i wpisując nazwę nuty: C D Shift+F Shift+A E F
Dodawanie kropki wydłużającej wartość rytmiczną nuty: 5 . C 4 D E F G A (Uwaga: wersja 0.9.3 i wcześniejsze używają innych skrótów klawiszowych dla zmiany wartości nuty. Więcej informacji znajdziesz w akapicie powyżej.)
Aby zmienić oktawę użyj następującej kombinacji klawiszy:
Inne komendy związane z edycją:
Możesz także wpisywać nuty używając klawiatury MIDI w Windows, lub Linuksie od wersji 0.9.4.
Wersja 0.9.3 i wcześniejsze umożliwiały korzystanie z klawiatury MIDI tylko w Linuksie.
MuseScore może kopiować zarówno pojedyncze nuty, jak i duże obszary partytury. Wydanie 0.9.4 zawiera wiele usprawnień do funkcji kopiuj-wklej, m.in. przenoszenie zaznaczonych fragmentów z wciśniętym klawiszem shift. Kopiuj-wklej w wersji 0.9.3 i wcześniejszych jest ograniczone do całych taktów i trudne w użyciu (zobacz poniżej).
Wiele elementów partytury może być zmienianych w Trybie edycji :
Niektóre elementy posiadają w trybie edycji uchwyty, które możemy przesuwać myszą lub przy pomocy polecenień klawiszowych.
Łuk w Trybie edycji:
Dostępne polecenia klawiszowe:
Zobacz także: Edycja tekstu, Łuk, Klamry, Linie
Aby dodać takt na końcu utworu wciśnij Ctr+B (Mac: ⌘+B). Aby dodać kilka taktów użyj menu Utwórz → Takty → Dodaj takty....
Najpierw zaznacz takt, a następnie wciśnij Ins , aby wstawić pusty takt przed zaznaczonym. Aby wstawić kilka taktów użyj menu Utwórz → Takty → Wstaw takty....
Aby usunąć takt należy najpierw zaznaczyć go w specjalny sposób. Wciśnij Ctr (Mac: ⌘) na klawiaturze w momencie kliknięcia myszą na pustą część taktu. Takt zostaje zaznaczony linią przerywaną, oznaczającą, że wybrałeś "wycinek czasowy". Wciśnij Ctr+Klik (Mac: ⌘+Klik) , aby rozszerzyć zaznaczony obszar. Wciśnięcie Del (Mac: Fn+Backspace) usuwa zaznaczone takty.
Aby edytować właściwości taktu kliknij prawym przyciskiem myszy na pustą część taktu i wybierz Właściwości taktu....
Właściwość Widoczna pozwala ci pokazać, lub ukryć nuty i linie w obecnym takcie. Cecha Bez ogonków pozwala pokazać lub ukryć laseczki nut w danym takcie. Nuty normalnie posiadające laseczki, tj. półnuta, czy ćwierćnuta widoczne są wówczas jedynie w postaci główek, bez laseczek.
Długość nominalna określona jest przez metrum zaznaczone w partyturze. Możesz zmienić długość rzeczywistą taktu wg uznania, bez względu na metrum w partyturze. Zwykle te dwie wartości są takie same, lecz np. w przypadku przedtaktu długość rzeczywista taktu będzie krótsza od nomianalnej.
Takt "nieregularny" nie jest brany pod uwagę w numeracji taktów. Zwykle przedtakt jest oznaczany jako "nieregulrany". Jeśli używasz wersji 0.9.4, lub wcześniejszej i oznaczyłeś/aś takt jako "nieregularny", to będziesz musiał/a zapisać i odświeżyć partyturę, zanim pokażą się właściwe numery taktów.
Jeśli takt kończy fragment oznaczony jako Repetycja, to możesz zdefiniować ile razy dany fragment ma zostać odtworzony.
Właściwość ta rozdziela pauzę wielotaktową na danym takcie. Jeśli takt ten zawiera zmianę Metrum, to MuseScore domyślnie zaznaczy tą cechę.
Widok palet można włączyć lub wyłączyć przy użyciu menu Widok → Palety.
Elementy z palety można przeciągać i upuszczać do partytury.
Podwójne kliknięcie na dany symbol w palecie jest równoznaczny z przeciągnięciem i upuszeczeniem tego symbolu do każdego zaznaczonego elementu w partyturze.
Możesz np. w prosty sposób dodać tenuto do kilku nut na raz:
MuseScore posiada funkcję nieograniczonego cofania i ponawiania.
Standardowe skróty to:
Możesz również użyć przycisków znajdujących się na pasku narzędzi:
Partytura może być wyeksportowana do kilku róźnych formatów poprzez Plik → Zapisz jako...:
*.mscz
).msc
.*.mscx
)*.xml
)*.mxl
)*.mid
)*.pdf
)*.ps
)*.png
)*.svg
)*.ly
)*.wav
)*.flac
)*.ogg
)W poprzednim rozdziale, zatytułowanym "Podstawy" nauczyłeś/aś się jak wpisywać nuty i używać palety. Rozdział "Notacja" opisuje róźne jej rodzaje, w tym także skomplikowane zagadnienia, w sposób bardziej szczegółowy.
Arpeggia wpisuje się przez przeciągnięcie symbolu z palety do nuty w akordzie.
W wersji 0.9.5 i późniejszych możliwa jest edycja długości arpeggia, przez podwójne kliknięcie i przeciągnięcie uchwytu do góry lub na dół.
Belki są ustawiane automatycznie, lecz ustawienia te mogą być zmienione ręcznie. Aby zmienić sposób belkowania (grupowanie), przeciągnij symbol belki z palety do danej nuty.
Można również zaznaczyć nutę, a następnie kliknąć podwójnie odpowiedni symbol belki na palecie.
Początek belki.
Środek belki.
Brak belki.
Początek podgrupy.
Zobacz także: Belkowanie przez pięciolinie
W partyturach fortepianowych powszechnie stosuje się obydwie pięciolinie (górną i dolną) do zapisywania fraz muzycznych. Można to zrobić w następujący sposób:
Najpierw wpisz wszystkie nuty na jednej pięciolinii:
Ctrl+Shift+Na dół przesuwa zaznaczone nuty do następnej pięciolinii (Mac: ⌘+Shift+Na dół.)
Zobacz także: Kreska taktowa - tworzenie kresek dla kilku pięciolinii.
Crescendo i diminuendo to objekty liniowe. Aby je utworzyć najpierw zaznacz nutę, będącą punktem początkowym.
Można również użyć symboli linii z palety i przyciągnąć ją do główki nuty.
Aby utworzyć triolę najpierw stwórz nutę o długości odpowiadającej całej trioli. Następnie zaznacz tą nutę i wciśnij Ctrl+3, co zmieni ją na triolę. Podobnie Ctrl+5 zmieni daną nutę na kwintolę.
Najpierw zaznacz nutę:
Ctrl+3 tworzy triolę:
która może być następnie edytowana
Wpisywanie trioli działa trochę inaczej w trybie wpisywania nut. W wersji 0.9.5, lub późniejszych musisz najpierw wybrać wartość rytmiczną dla nuty, a dopiero później wprowadzić wysokości. Poniżej znajduje się instrukcja, jak zapisać triolę ósemkową krok po kroku:
Aby zmnienić sposób w jaki wyświetlana jest grupa niemiarowa, kliknij prawym przyciskiem myszy na numer w grupie niemiarowej i wybierz Właściwości grupy niemiarowej....
Sekcja zawierająca właściwości liczby pozwala na zdefiniowanie: pojedynczej liczby, proporcji dwu liczb (np. 2:3), lub całkowite ukrycie liczb.
W sekcji "Klamra" możesz wskazać czy klamra ma być wyświetlana czy nie. Opcja "auto klamra" domyślnie ukrywa klamrę dla nut połączonych belkami, a pokazuję klamrę jeśli grupa niemiarowa zawiera nuty bez belkowania (z chorągiewkami) lub pauzy.
Użycie głosów umożliwia ci zapis na jednej pięciolinii nut, które zaczynają się w tym samym momencie, lecz mają róźną długość. W innych edytorach nutowych głosy nazywane są niekiedy "warstwami" (ang. layers).
Aby ukryć pauzę kliknij na nią prawym przyciskiem myszy i wybierz: Ukryj. Jeśli zaznaczyłeś Widok → Pokaż ukryte, to pauza na ekranie będzie wyświetlona w kolorze szarym. Pauza ta nie będzie jednak widoczna na wydruku.
Klucze są tworzone, lub zmieniane przez przeciągnięcie odpowiedniego symbolu z palety do taktu lub innego klucza. Użyj F9, aby pokazać, lub ukryć panel boczny palety .
Przeciągniej klucz z palety na inny klucz w partyturze. Możesz równiez przeciągnąć klucz z partytury na inny klucz, używając Shift + lewyPrzyciskMyszy + Przeciągnij.
Przeciągniej klucz z palety na pusty obszar taktu. W ten sposób utworzysz klucz na początku taktu. Aby wstawić klucz w środku taktu przeciągnij go do konkretnej nuty. Jeśli dany takt nie jest pierwszym taktem partytury to będzie on pomniejszony.
Zaznacz klucz i wciśnij Del.
Uwaga: zmiana klucza nie zmienia wysokości żadnej z nut. Zamiast tego nuty są w odpowiedni sposób przesuwane na pięciolinii.
Zaznacz klamrę i wciśnij Del
Przeciągnij symbol klamry z palety na pusty fragment pierwszego taktu w systemie.
Przeciągnij symbol klamry z palety na klamrę w partyturze.
W wersji 0.9.4, lub późniejszych można regulować poziomy odstęp klamry od pięciolinii. Dwukrotnie kliknij na klamrę i wciśnij Shift+Lewa lub Shift+Prawa, aby przesunąć ją w lewo, lub w prawo.
Kliknij dwukrotnie na klamrę aby uruchomić Tryb edycji. W Trybie edycji można rozciągać wysokość klamry, aby dopasować ją do poszczególnych pięciolinii w systemie.
Kreski taktowe zmienia się przez przeciągnięcie symbolu z palety z kreskami do danego taktu w partyturze.
Aby ukryć całkowicie kreskę taktową kliknij prawym przyciskiem myszy na linię i wybierz Ukryj.
Aby rozciągnąć kreskę taktową na kilka pięciolinii kliknij dwukrotnie na nią, aby umożliwić jej edycję (zobacz Tryb edycji).
Kliknij i przeciągnij błękitny kwadrat do następnej pięciolinii. Widok zostanie uaktualniony w momencie, gdy opuścisz Tryb edycji.
Zobacz także: Operacje na taktach
Ligatura to zaokrąglona linia łącząca dwie nuty o tej samej wysokości. Jeśli potrzebujesz linii przerzuconej ponad większą liczbą różnych nut to zobacz łuk.
Zaznacz pierwszą nutę:
+ tworzy ligaturę: (W wersji 0.9.3, lub wcześniejszych użyj skrótu Shift+S)
Aby utworzyć ligaturę w trybie wpisywania nut naciśnij + za pierwszą nutą danego wiązania. W wersji 0.9.3, lub wcześniejszych musisz nacisnąć + zanim wpiszesz pierwszą nutę.
Paleta linii tak jak inne palety działa na zasadzie "przeciągnij-i-upuść". Użyj myszy, aby przeciągnąć dany objekt z palety i umieścić go w partyturze.
Jeśli zmienisz długość linii przy użyciu myszy, to jej punkt zaczepienia (kotwica), czyli nuta czy takt, do którego jest dołączona nie zmieni się. Dlatego, aby zmienić początkowy i końcowy punkt przypisania nuty należy użyć następującej metody:
Zobacz takżę: Crescendo, Volta (1-sze i 2-gie zakończenie)
Łuk to zaokrąglona linia pomiędzy dwiema, lub większą liczbą nut oznaczająca, że należy je wykonywać bez przerw (wiążąc je ze sobą). Jeśli szukasz sposobu na połączenie dwu nut o tej samej wysokości to zobacz ligaturę.
Uchwyty (wyświetlone na powyższych obrazkach dla kroków 2-4) mogą być przesuwane przy użyciu myszy. Zewnętrzne uchwyty dostosowują początek i koniec łuku. Dwa wewnętrzne uchwyty modyfikują kontur łuku.
Łuk może być przerzucony przez kilka systemów i stron. Początek i koniec (kotwice) łuku zaczepiane są do nuty/akordu, lub pauzy. Jeśli nuta zmnieniła swoją pozycję, ze względu na zmniany w układzie strony, rozciągnięcie lub wybrany styl, łuk zostaje również zmnieniony i dostosowany do odpowiedniego rozmiaru.
Uwaga: Przy użyciu myszy nie można zmnienić zakotwiczenia początkowej i końcowej pozycji łuku do odpowiednich nut. Użyj Shift + lewa lub prawa strzałka, aby zmienić pozycje początkową i końcową łuku.
Zobacz także: Ligatura, Tryb edycji.
Oznaczenia metrum dostępne są w głównej palecie na bocznym panelu. Możesz przeciągnąć i upuścić dane oznaczenie metryczne do partytury (zobacz palety, aby uzyskać ogólne informacje o pracy z tym rodzajem narzędzia w MuseScore).
Jeśli potrzebujesz oznaczenia metrycznego, którego nie ma w palecie na bocznym panelu, to aby je utworzyć idź do Utwórz → Metrum.... Możesz zmieniać zarówno górną, jak i dolną cyfrę oznaczenia metrycznego w obszarze oznaczonym jako Utwórz oznaczenie metryczne.
W większości przypadków wystarczy zmnienić pierwszą z górnych cyfr oznaczenia metrycznego. Dodatkowe cyfry służą do tworzenia metrum złożonego , które zawiera kilka górnych cyfr oznaczenia rozdzielonych symbolem plus.
Zdarzają się wypadki kiedy rzeczywista długość taktu jest inna od tej wyznaczonej przez oznaczenie metryczne. Najczęstszym przykładem jest przedtakt. Aby zmnienić rzeczywistą długość taktu bez zmniany sposobu w jaki wyświetlane jest oznacznie metrum zobacz paragraf Właściwości w rozdziale operacje na taktach.
Przykład notacji perkusyjnej:
Nuty dla zestawu perkusyjnego często zawierają dźwięki z laseczkami umieszczonymi z góry i z dołu. Jeśli nie wiesz jak edytować wielogłos to informacje znajdziesz w rozdziale głosy. Poniżej zamieszczone są informacje dotyczące specyfiki notacji perkusyjnej.
Najprostszym sposobem zapisania perkusji w partyturze jest użycie klawiatury MIDI. Większość takich klawiatur posiada odpowiednie oznaczenia ponad klawiszami. Jeśli wciśniesz klawisz oznaczony jako hi-hat MuseScore automatycznie wpisze do partytury odpowiednią nutę. Zadba jednocześnie o to by prawidłowo skierować ogonek nuty w górę i użyje właściwego symbolu główki nuty.
Wprowadzanie nut myszką jest możliwe od wersji 0.9.4.
Aby umieścić symbol Oddechu przeciągnij go z palety na nutę w partyturze. Symbol ten jest umieszczany przed daną nutą.
Symbol oddechu w partyturze:
Jeśli w danym takcie nie ma nut, to używana jest pauza całotaktowa (całonutowa). Pauza całotaktowa jest zawsze wyśrodkowana w takcie.
Aby utworzyć pauzę całotaktową zaznacz takt i wciśnijDel. Wszystkie nuty i pauzy w tym takcie zastąpione zostaną przez pauzę całotaktową.
Pauzy wielotaktowe wskazują długie przerwy i wykorzystywane są bardzo często w głosach orkiestrowych.
W wersji 0.9.5 i wcześnijszych funkcja pauz wielotaktowych była na etapie eksperymentalnym (o ograniczeniach czytaj niżej)
Wersja 0.9.5 i wcześniejsze nie łamią automatycznie pauz wielotaktowych w ważnych momentach, tj. podwójne kreski taktowe, zmiany metrum, znaki rewizyjne. Funkcje te wprowadzone będą w następnym wersji, tj. 0.9.6. Obejście tego problemu we wcześniejszych wersjach opisane jest w rozdziale operacje na taktach.
W opcjach stylu znajduje się funkcja włączająca tworzenie pauz wielotaktowych na przestrzeni całej partytury. Zalecane jest, aby włączać tę funkcję po uprzednim wprowadzić wszystkich nut.
Przednutki krótkie (Acciaccatura) to małe nutki z przekreślonymi laseczkami. Przednutki długie (Appoggiatura) nie są przekreślone. Obydwie umieszczane są przed nutą o normalnych wymiarach.
Przednutki tworzy się przez przeciągnięcie odpowiedniego symbolu z palety nut na zwykłą nutę w partyturze.
Zobacz także: Przednutka krótka oraz Przednutka długa w Wikipedii.
Początek i zakończenie zwykłej repetycji można zdefiniować poprzez ustawienie odpowiedniej kreski taktowej. Aby uzyskać informacje o edytowaniu pierwszego i drugiego zakończenia zobacz voltę.
Aby powtórzenia były słyszalne podczas odtwarzania upewnij się, że przycisk "odtwarzaj repetycje tak/nie" , znajdujący się na pasku narzędziowym został wciśnięty. Podobnie możesz wyłączyć odtwarzanie repetycji odznaczając wspomniany przycisk.
W ostatnim takcie repetycji można ustawić właściwość "liczba powtórek", aby zdefiniować liczbę odtwarzanych repetycji.
Tekstowe oznaczenia repetycji takie jak "D.C. al Fine", czy "D.S. al Coda" znajdują się w palecie powtórek.
Oznaczenia tonacji tworzone są, lub modyfikowane przez przeciągnięcie symbolu tonacji z palety tonacji do danego taktu, lub istniejącego oznaczenia tonacji.
F9 przełącza okno palet.
Przeciągnij tonację z palety do oznaczenia w partyturze. Możesz także przeciągnąć oznaczenie z partytury do innego miejsca, używając Shift+lewyPrzyciskMyszy+Przeciągnij.
Przeciągnij tonację z palety do pustego miejsca w takcie. W ten sposób utworzysz oznaczenie na początku taktu.
Wybierz oznaczenie tonacji i wciśnij Del.
Tremolo to szybkie powtarzanie nuty, lub szybkie przechodzenie z jednego na drugi dźwięk. Oznaczane jest za pomocą przekreślenia na laseczce nuty. Jeśli tremolo dotyczy dwóch róznych nut (nazywa się wówczas tremolando), to pomiędzy nimi rysuje się linie poprzeczne.
Paleta tremolo zawiera oddzielne symbole dla tremola (pokazane z laseczkami na dół) i tremolanda (pokazane bez laseczek).
W tremolandzie każda z nut ma wartość połowy długości trwania danego tremalanda. Aby zapisać tremolando o długości półnuty należy najpierw wpisać dwie zwykłe ćwierćnuty, a następnie przeciągnąć odpowiedni symbol do pierwszej z nut. Wartości obydwu nut zostaną automatycznie podwojone do wartości półnuty.
Znaki chromatyczne można ustawić, lub zmienić przez przeciągnięcie symbolu danego znaku chromatycznego z palety do nuty w partyturze.
Jeśli chcesz tylko zmienić wysokość dźwięku danej nuty, możesz po prostu zaznaczyć ją i wcisnąć:
MuseScore próbuje automatycznie ustawić odpowiedni do danej tonacji znak chromatyczny. Jęśli musisz ręcznie poprawić znak chromatyczny, lub wstawić znak przypominający, to przeciągnij go z palety i upuść przy danej nucie. Jeśli później zmienisz wysokość dźwięku przy użyciu kursora, to ustawienia ręczne zostaną usunięte.
Funkcja menu Nuty → Pitch spell próbuje ustalić odpowiednie znaki chromatyczne dla całej partytury.
Volta, lub inaczej mówiąc klamry dla pierwszego i drugiego zakończenia używane są do oznaczania różnych zakończeń przy repetycji.
Aby umieścić voltę w partyturze przeciągnij i upuść odpowiedni symbol z palety linii.
Klamry mogą być przerzucane na więcej niż jeden takt. Kliknij dwukrotnie na voltę, aby wejść w tryb edycji, a następnie przesuń uchwyt używając skrótów:
Polecenia te przesuwają "logiczny" początek lub zakończenie volty, w ten sposób wskazując które takty mają być oznaczone klamrami.
Inne polecenia w trybie edycji mogą także przesuwać uchwyty, ale nie zmieniają sposobu w jaki partytura jest odtwarzana.
Jeśli przesuniesz uchwyty między pozycją logiczną a rzeczywistą pojawi się linia przerywana.
Można zmienić tekst i wiele innych właściwości volty używając okna dialogowego Właściwości linii. Kliknij prawym przyciskiem myszy na klamrę volty i wybierz Właściwości linii.... Jeśli używasz wersji 0.9.3, lub wcześniejszej to wybierz "Volta Properties..." Przykład poniżej pokazuje tekst volty jako "1.-5.".
Czasami repetycja musi być grana więcej niż dwa razy. W powyższym przykładzie tekst volty wskazuje na pięć powtórek. Jeśli chcesz zmienić liczbę odtwarzanych repetycji, to idź do taktu zawierającego kreskę taktową z repetycją i zmień we właściwościach taktu parametr "liczba powtórek" (zobacz Operacje na taktach, aby uzyskać więcej szczegółów).
W In version 0.9.4, lub wcześniejszych voltę można umieścić jedynie na najwyższym systemie partytury z wieloma systemami. W przeciwnym wypadku pojawia się błąd powodujący nagłe zamknięcie programu, podobnie jak w przypadku tworzenia wyciągów z głosami (zobacz bug report), lub problem z przesuwaniem się punktu zakotwiczenia linii przy ponownym wczytaniu partytury. Błądy te nie występują już jednak w wersji 0.9.5 ).
MuseScore posiada wbudowany "Dźwięk i odtwarzanie". Ten rozdział opisuje jak kontrolować odtwarzanie oraz sposoby rozszerzenia dostępnych w programie dźwięków.
MuseScore posiada zintegrowany sekwencer i syntezator do odtwarzania partytur .
Wciskając przycisk Odtwarzaj uruchamiasz Tryb odtwarzania. Mając uruchomiony Tryb odtwarzania dostępne są następujące polecenia:
Naciśnij przycisk odtwarzania ponownie, aby zatrzymać i opuścić Tryb odtwarzania.
MuseScore rozpoczyna odtwarzanie od miejsca, w którym poprzednio je zakończył. Jeśli zaznaczysz nutę to MuseScore rozpocznie ponowne odtwarzanie od niej. Pasek narzędziowy posiada również przycisk przewijania, aby szybko powrócić do początku partytury, w celu jej odtworzenia.
Panel odtwarzania umożliwia większą kontrolę, m.in. nad tempem, pozycją startową i ogólną głośnością. Z głównego menu wybierz Widok → Panel odtwarzania.
Jeśli chcesz odtwarzać instrumenty inne niż fortepian, to musisz zmienić zintegrowany SoundFont MuseScore'a na bardziej kompletny Edycja → Właściwości... → zakładka Wej/Wyj. Instrukcje znajdziesz w SoundFont.
Jeśli masz problemy z dźwiękiem w Ubuntu to idź do sekcji "Linux" na stronie poświęconej instalacji.
MuseScore posiada wbudowane brzmienie fortepianu dla odtwarzania dźwięków. Aby używać większej liczby brzmień np. skrzypiec, czy perkusji potrzebny jest SoundFont w formacie General MIDI.
Pliki SoundFont mogą przechowywać dowolną liczbę brzmień. W sieci jest dostępnych wiele takich plików. Poszukaj takich, które posiadają 128 brzmień General MIDI (GM).
Rozmiar plików SoundFont dostępnych w sieci i ich jakość jest różna. Większe SoundFonty często brzmią lepiej, lecz mogą być także zbyt duże dla twojego komputera. Jeśli zauważysz, że MuseScore działa wolniej po zainstalowaniu dużego SoundFontu, lub twój komputer nie nadąża za odtwarzaczem postaraj się poszukać mniejszego. Poniżej są dwa popularne SoundFonty GM o różnej wielkości.
Ponieważ pliki SoundFont są dużych rozmiarów, są one często kompresowane w różnych formatach, tj. .zip, .sfArk i .tar.gz. Przed zastosowaniem muszą być najpierw rozkompresowane.
Po znalezieniu i zdekompresowaniu SoundFontu nie klikaj na niego, gdyż to nie spowoduje odpowiedniego ustawienia MuseScore'a. Zamiast tego przenieś ten plik do dowolnego katalogu, uruchom MuseScore i postępuj zgodnie z poniższymi instrukcjami.
Wybierz Edycja → Właściwości... → zakładka Wej/Wyj.
Początkowe ustawienie to :/data/piano1.sf2. Zastąp je katalogiem z twoim nowym plikiem SoundFont (.sf2). Aby odszukać dany plik i otworzyć go kliknij na ikonę Otwórz, znajdującą się z prawej strony,
Przykładowe ustawienie SoundFontu w formacie GM w Linuksie:
Aby zastosować zmiany kliknij OK i wyjdź z panelu Właściwości. Zamknij i ponownie uruchom MuseScore, co spowoduje zastosowanie właśnie wprowadzonych zmian.
Jeśli panel odtwarzania na pasku narzędziowym jest szary, lub niewidoczny, postępuj wg. wskazówek poniżej, aby przywrócić dźwięk:
Jeśli ustawiasz Soundfonty po raz pierwszy, najlepiej użyj jednego z listy podanej powyżej.
Tempo odtwarzania można zmienić poprzez panel odtwarzania, lub używając oznaczenia tempa w partyturze.
Uwaga: w wersji 0.9.3, lub wcześniejszych nie można zmienić oznaczenia tempa, ani BPM z początkowego okna dialogowego Tempo Text. Można jednak zmienić obydwa, po umieszczeniu w partyturze oznaczenia tempa.
Istniejące oznaczenie tempa można zmienić klikając dwukrotnie na tekst w celu wejścia w tryb edycji. Można użyć palety F2, aby dodać ćwierćnutę, lub inną wartość rytmiczną do oznaczenia metronomicznego.
Uderzenia na minutę (BPM) w istniejącym oznaczeniu tempa można dostosować przez kliknięcie prawym przyciskiem myszki na tekście i wybraniu Właściwości tempa...
Uwaga: Oznaczenie tempa w partyturze unieważnia ustawienia tempa w panelu odtwarzania.
Mikser pozwala zmieniać instrumenty oraz dostosowywać głośność, panoramę, pogłos i chorus dla każdej pięciolinii. Z głównego menu wybierz Widok → Mikser, lub wciśnij F10 na klawiaturze.
Użyj pola wyboru Tłumik, aby wyciszyć dany głos. Zamiast tego, aby wyciszyć wszystkie pozostałe głosy zaznacz pole wyboru Solo.
Aby regulować pokrętło w kierunku ruchu wskazówek zegara kliknij i przeciągnij mysz w górę. Aby przekręcić pokrętło w przeciwnym kierunku, kliknij i przeciągnij myszą w dół.
Rozwijana lista wskazuje wszystkie instrumenty w używanym soundfoncie. Lista ta była niedostępna w wersji 0.9.4, lub wcześniejszych w Windows, ale od wersji 0.9.5 funkcja ta działa poprawnie.
W MuseScore niektóre instrumenty zmieniają dźwięk w trakcie odtwarzania utworu. Przykładowo smyczki mogą zmieniać brzmienie na pizzicato, lub tremolo, a trąbka na brzmienie z tłumikiem. Następujący przykład odnosi się do trąbki z tłumikiem, ale te same zasady dotyczą także pizzicato, czy tremolo smyczków.
Okno dialogowe właściwości tekstu pięciolinii
Każda nuta znajdująca się za dodanym właśnie tekstem będzie grana brzmieniem trąbki z tłumikiem. Aby powrócić do brzmienia bez tłumika postępuj zgodnie z powyższymi wskazówkami, z tą różnicą, że w punkcie 3 należy otworzyć i zaznaczyć normalny w punkcie 6.
Rozdział "Tekst" opisuje sposób tworzenia słów, nazw akordów i innych tekstów przypisywanych do pięciolinii.
W poprzednim rozdziale mówiliśmy o tekście odnoszącym się do odtwarzanego tempa. W MuseScore jest dostępnych wiele jeszcze innych typów tektów, tj. słowa,nazwy akordów, palcowanie, nagłówki, oznaczenia dynamiczne, itd. Wszystkie one dostępne są w menu Utwórz → Tekst.
Dla krótkich, ogólnych napisów używaj tekstu systemowego, lub tekstu pięciolinii. Różnica między nimi dotyczy tego, czy mają pojawiać się przy całym systemie, czy tylko przy jednej pięciolinii.
Kliknij dwukrotnie na tekst, aby wejść w tryb edycji:
W trybie edycji tekstu dostępne są następujące polecenia:
Paleta tekstu:
Zobacz także: Nazwa akordu, Słowa, Ramka, Tryb edycji
Elementy tekstowe tworzone są poprzez Style tekstu. Style te definiują początkowe właściwości tekstu.
Nazwy akordów mogą być wprowadzane przez zaznaczenie nuty i wciśnięcie Ctrl+K. W ten sposób tworzy się objekt tekstowy nazwy akordu dla danego akordu.
Nazwy akordów mogą być edytowane tak jak normalny tekst. Aby dodać symbol krzyżyka wciśnij #, a bemola wpisz b. Znaki te zostane automatycznie zmienione na odpowiednie symbole, kiedy przeniesiesz się do następnego akordu.
Możesz wybrać opcję czcionki jazzowej w programie od wersji 0.9.5 (i późniejszych), jeśli wolisz wygląd ręcznego pisma.
Palcowanie może być dodane do nuty przez przeciągnięcie odpowiedniego znaku z palety palcowania do główki nuty w partyturze. Opalcowanie to normalny tekst, który może być edytowany, tj. inne teksty.
Sylaby mogą być rozszerzane przez podkreślenie:
Wprowadzanie: soul, _ _ _ To Esc.
Słowa mogą być edytowane, tj. normalny tekst z wyjątkiem kilku znaków. Jeśli chcesz dodać spację, lącznik, lub podkreślenie do pojedynczej sylaby użyj następujących skrótów:
Zobacz także: Edycja tekstu, Nazwa akordu.
W tym rozdziale znajdziesz informacje o tym w jaki sposób zmienić wygląd partytury, tak aby doposować go do swoich potrzeb.
Przełamywanie strony, lub przełamywanie linii (łamanie systemu) dodawane są przez przeciągnięcie odpowiedniego symbolu z palety łamanie/odstęp na pusty fragment taktu w partyturze. Przełamanie dodane zostane po zaznaczonym taktu. Na ekranie widoczne będą zielone symbole łamania, które jednak nie będą widoczne na wydruku.
Odstępy używane są aby zwiększyć odległości pomiędzy pięcioliniamii. Przeciągnij i upuść symbol odstępu do taktu ponad obszarem wymagającym więcej przestrzeni. Kliknij dwukrotnie na znak odstępu i przeciągnij uchwyt używając myszy, aby ustalić wysokość odstępu.
Jeśli chcesz ustalić ogólny odstęp pomiędzy pięcioliniamii w całej partyturze to użyj ustawień stylu. Odstępy o których mowa tutaj dotyczą regulacji lokalnych.
Ramki dodają pustą przestrzeń poza normalnymi taktami. Mogą zawierać tekst, lub obrazy. MuseScore dysponuje dwoma rodzajami ramek:
Najpierw zaznacz takt. Polecenia do tworzenia ramek znajdują się w menu Utwórz → Takty . Ramka wstawiana jest przed zaznaczonym taktem.
Zaznacz ramkę i wciśnij Del.
Kliknij dwukrotnie na ramkę, aby wejść w tryb edycji. Pojawi się uchwyt, który może być przesuwany w celu dostosowania rozmiaru ramki.
Ramka z tytułem w trybie edycji:
Rozdział ten opisuje w jaki sposób szukać pomocy będąc użytkownikiem MuseScore: najlepsze miejsca gdzie można pomoc uzyskać, najlepszy sposób w jaki należy zadawać pytania na forum, a także wskazówki o raportowaniu błędów.
Przed wysłaniem listu z prośbą o wsparcie na forum:
Kiedy wysyłasz prośbę o pomoc, lub raprotujesz błąd postaraj się dostarczyć możliwie najwięcej informacji, tj:
Najnowsze wersje MuseScore posiadają możliwość przywrócenia domyślnych ustawień programu. Bywa to niekiedy potrzebne, gdy np. ustawienia wprowadzone przez użytkownika doprowadzają do błędów programu. Przed przywróceniem domyślnych ustawień zawsze warto jednak skonsultować swój problem na forum użytkowników, aby sprawdzić czy dany problem można rozwiązać w inny sposób, niekoniecznie przez porzucenie wszystkich wprowadzonych przez siebie zmian.
Uwaga: przywracanie ustawień domyślnych usuwa wszystkie zmiany wprowadzone w ustawieniach, paletach, czy właściwościach widoku.
"C:\Program Files\MuseScore 0.9\bin\mscore.exe"
Po kilku sekundach MuseScore powinien uruchomić się z ustawieniami domyślnymi.
/Applications/MuseScore.app/Contents/MacOS/mscore -F
Polecenie to przywróci wszystkie ustawienia MuseScore'a do ustawień domyślnych i natychmiast po tym uruchomi program. Możesz teraz opuścić Terminal i wrócić do pracy z MuseScore.